Dok termoelektrane u vlasništvu RS ostvaruju milionske gubitke, „EFT – Rudnik i Termoelektrana Stanari“ Vuka Hamovića nema tih problema. TE „Stanari“ je u 2017. godini, koja je ujedno bila i prva godina punog komercijalnog rada termoelektrane, ostvarila 36 miliona KM dobiti, što je čak 22 miliona više u odnosu na 2016, saznaje CAPITAL.
Piše: Marina Čigoja/Capital.ba
Ukupni prihodi EFT Stanari u prošloj godini iznosili su 190,8 miliona KM i veći su za 72 miliona u odnosu na godinu ranije. EFT je povećala i broj radnika sa 699 na 813, podaci su iz baze akta.ba.
Ovo potvrđuju i u Komisiji za koncesije RS u kojoj navode da je „EFT-Rudnik i Termoelektrana Stanari“ lani ostvario rekordne prihode od prodaje u iznosu koji su iznosili više od 190 miliona KM.
„Prihodi od prodaje su za preko 70 odsto veći u odnosu na prethodnu godinu, s obzirom na to da je 2017. godina prva godina punog komercijalnog rada termoelektrane“, podaci su Komisije za koncesije RS.
U Komisiji navode u da je „EFT RiTE Stanari“ lani prodala ukupno 2.068.996 MWh električne energije te da je po tom osnovu ostvaren prihod po veći od 175 miliona KM.
„Proizvodnja i prodaja električne energije je vršena tokom cijele godine, osim u maju, kada je u toku bio redovan remont postrojenja. Tokom 2017. godine društvo je obnovilo dozvolu za obavljanje djelatnosti trgovine i snabdijevanja električnom energijom na teritoriji BiH, kao i licencu za obavljanje djelatnosti međunarodne trgovine električnom energijom. Period važenja dozvole i licence je produžen do 2022. godine“, navedeno je u izvještaju Komisije.
Za ovoliko povećanje dobiti EFT jednim dijelom može zahvaliti i ministru industrije energetike i rudarstva RS Petru Đokiću koji je 2016. godine izmjenama Pravilnika o visini koncesione naknade pojedinim koncesionarima omogućio besplatnu eksploataciju uglja, dok je naknadu za korišćenje prirodnih resursa za proizvodnju struje drastično smanjio. Stručnjaci sa kojima je CAPITAL tada razgovarao tvrdili su da je ministar izmjenama pravilnika u privilegovan položaj stavio kompaniju „EFT RiTE Stanari“, a da zbog toga budžeti RS i opština ostaju bez miliona KM. Zanimljivo je da je sporni pravilnik prošle godine mijenjan čak dva puta.
Drastično lošiji rezultati RiTE-a “Ugljevik” i “Gacko”
I dok jedina privatna termoelektrana u RS bilježi ogroman rast prihoda i dobiti, dvije TE u vlasništvu RS bilježe drastično lošije rezultate. Činjenica je da su RiTE „Ugljevik“ i RiTE „Gacko“ daleko starije, period eksploatacije na izmaku, sa tehnologijom koja zahtijeva veći broj radnika i time veće troškove, no ipak razlika u dobiti je ogromna.
RiTE „Ugljevik“ u prošloj godini ostvario je ukupne prihode od 122,3 miliona KM i gubitak od 6,7 miliona KM zbog kapitalnog remonta, pa više od 105 dana nisu bili na mreži. RiTE „Ugljevik“ je u prošloj godini imala 1954 radnika, odnosno 87 radnika više nego godinu ranije.
Iako je prošlu godinu završio u plusu od 1,7 miliona KM, Rudnik i termoelektrana „Gacko“ je u još goroj poziciji od RiTE „Ugljevik“, s obzirom na to da je od 2014. konstantno bio u minusu, a najveći gubitak od čak 21,6 miliona KM iskazao je 2015. godine. Ukupni prihodi ovog preduzeća na kraju prošle godine bili su 127,8 miliona KM, a zapošljavalo je 1.911 radnika odnosno čak 186 više nego godinu ranije.
Ekonomski analitičar Vjekoslav Domljan kaže za CAPITAL da se država u određenim slučajevima, pored onih ekonomskih vodi i drugim, socijalnim elementima i da to može uticati na krajnji rezultat firmi kojima ona upravlja.
„Međutim, s obzirom na to da se ovdje radi o energetskom sektoru, koji je kapitalom intenzivan to nije presudno. Dakle, radi se o slabijem upravljanju u javnom sektoru i nižem stepenu efikasnosti“, zaključio je Domljan.