Visoke cijene stanova, te finansijska nemoć kupaca da plate tolike cijene smanjile su gradnju stanova u Bosni i Hercegovini za godinu dana za čak 30 odsto.
Piše: Nemanja Vukojević/Nezavisne.com
Prema podacima Agencije za statistiku BiH, broj predviđenih stanova za gradnju u septembru 2024. godine u odnosu na isti mjesec prošle godine manji je za 30,7 odsto.
“Brој izdаtih оdоbrеnjа zа grаđеnjе u septembru 2024. gоdinе u оdnоsu nа prоsјеčаn brој izdаtih оdоbrеnjа zа grаđеnjе u 2023. gоdini veći је zа 43,9%, а u оdnоsu nа septembar 2023. gоdinе veći је zа 26,3%”, piše u podacima Agencije za statistiku BiH.
Senka Gatarić Vasilić, vlasnica banjalučke agencije “Euro-agent”, koja posluje više od 35 godina, rekla je za “Nezavisne novine” da su i investitori vidjeli da je smanjen interes kupaca pa je zbog toga smanjena i gradnja.
“Investitori koji grade zgrade, odnosno stanove, imaju najbolji osjećaj o tome kolika je potražnja, te koliko je potrebno graditi. Smanjena potražnja je sasvim normalno stanje u ovom sektoru, to su ekonomski ciklusi. Ide prodaja, pa se zasiti tržište i smanji se potražnja. Imali smo tu situaciju i ranijih godina”, navela je ona.
Prema njenim riječima, mladi ljudi koji su zaposleni ne mogu svojim platama da kupe stan zbog visoke cijene i kamata na kredite.
“Cijene su jako visoke tako da je ovo osnovni razlog zbog čega je smanjena potražnja”, naglasila je Gatarić Vasilićeva.
Ekonomista Igor Gavran misli da ovi podaci pokazuju upravo kako bi se moglo efikasno uticati na cijene nekretnina – povećanom izgradnjom.
“I to bi bilo idealno da stanovi budu u javnom vlasništvu sa razumnim cijenama ili za iznajmljivanje po garantovanim razumnim najamninama. Mislim da su aktualne cijene nekretnina toliko nerazumno visoke da upravo treba da budu poticaj za racionalne ulagače koji bi mogli ponuditi tržištu povoljnije cijene i automatski privući onu tražnju koja postoji, ali nema mogućnosti da se realizuje”, naglasio je Gavran.
Dodaje da bi ovo mogao biti i slučaj vještačkog smanjenja ponude gdje oni koji imaju privilegije zbog veza sa vlasti i svojevrstan monopol na građevinske dozvole i atraktivne lokacije svjesno redukuju ponudu novih nekretnina kako bi njihove nadrealno visoke cijene bile prihvaćene od tržišta jer neće biti alternative.
“Jednostavno, naše tržište nekretnina ne funkcionira normalno i potrebna je intervencija, a prije svega mnogo veća ponuda po mnogo razumnijim cijenama. Tražnja nije pala, samo je pala mogućnost te tražnje da se bilo šta sebi priušti”, istakao je Gavran.