U Republici Srpskoj je od aprila počela besplatna vakcinacija protiv humanog papiloma virusa (HPV) za djevojčice i dječake u dobi od 11 do 14 godina. Iako je riječ o vakcini koja, između ostalog, može spriječiti dobijanje raka grlića materice, u istočnoj Hercegovini je do sada, prema podacima Instituta za javno zdravstvo Republike Srpske, dato svega 56 vakcina.
Pomenuta vakcina štiti od infekcije HPV, a može spriječiti i ozbiljne bolesti.
Njen značaj je, kako za “Direkt” kaže trebinjska epidemiološkinja Jelena Durić, u činjenici da će 80 posto ljudi tokom života nekada doći u kontakt sa papiloma virusima.
“HPV virusi su velika grupa virusa. Obuhvataju više od 200 virusa od kojih najveći broj izaziva bezazlene infekcije. Te infekcije uglavnom traju jednu do dvije godine i prolaze bez simptoma. Međutim, kod nekih osoba to preraste u hroničnu infekciju i može da dovede do raka. Najzanačajniji je rak grlića materice”, kaže Durić i dodaje da u Republici Srpskoj od raka grlića materice godišnje oboli oko 200 žena, dok u jednoj godini umre njih 50.
“Nažalost, ni ovo oboljenje nije usamljeno, infekcija može dovesti i do drugih oblika raka, kao što su rak penisa, vulve, anusa, grla”, ističe epidemiološkinja Durić.
HPV infekcija je najčešća seksualno prenosiva infekcija
Kako kaže naša sagovornica, najbolji učinak ove vakcine jeste prije stupanja u seksualni odnos, u dobi u kojoj je i predviđena besplatna vakcinacija, jer je, prema njenim riječima, ustanovljeno da je to uzrast u kome se stvara najbolji imunološki odgovor na datu vakcinu.
“HPV virusima se zaražavaju najčešće mladi seksualno aktivni do 25. godine života. Ne postoji drugi način da se čovjek zaštiti od HPV infekcije, koja je najčešća seksualno prenosiva infekcija, osim da se potpuno uzdrži od seksualnih odnosa ili da se vakciniše”, poručuje doktorica Durić i dodaje da je dobijanje infekcije “olakšalo” rano stupanje u seksualne odnose i veći broj seksualnih partnera.
Vakcinacijom i dječaka prekida se lanac infekcije
Iako se kao ozbiljna bolest, koja može biti uzrokovana HPV infekcijama, najčešće pominje rak grlića materice, to nije jedino ozbiljno oboljenje, pa i dječaci mogu biti pogođeni teškim bolestima koje izazivaju HPV virusi.
“Vakcinišu se i djevojčice i dječaci. Značaj vakcinacije dječaka je i u tome što se time prekida lanac infekcije. Bitno je naglasiti da vakcina ni na koji način ne utiče negativno na kasnije reproduktivno zdravlje. Najbezbjednija je i najdjelotvornija vakcina koju smo do sada imali”, istakla je epidemiloškinja Durić.
Vakcinacija 9-valentnom vakcinom Gardasil 9
Prema preporukama Svjetske zdravstvene organizacije, vakcina se daje u dvije doze s razmakom od godinu dana. Iste vakcine, od jednog proizvođača, se primjenjuju u čitavom svijetu.
Institut za javno zdravstvo Republike Srpske je, prema riječima naše sagovornice, obezbijedio 10 hiljada doza godišnje.
“Budući da je cijena vakcine visoka, ovo je velika prilika za djecu i njihove roditelje da se zaštite od bolesti koje mogu da budu potencijalno životno ugrožavajuće”, poručuje naša sagovornica i dodaje da se mogu vakcinisati i starije osobe, ali u tom slučaju to je komercijalna vakcina koju daje Institut za javno zdravstvo.
Pored vakcinacije, kako kaže Durić, važno je da ne zaboravimo i druge preventivne mjere, to jeste redovne ginekološke preglede, Papa testove, pa i testiranje na HPV virus, po savjetu ginekologa.
U istočnoj Hercegovini mali broj vakcinisane djece
Prema podacima iz Instituta za javno zdravstvo, u Trebinju je do sada data 41 vakcina, a u ostatku istočne Hercegovine još 15.
“Uglavnom su do sada, za ovu vakcinu dovodili djecu roditelji koji su imali lično iskustvo sa teškom bolešću, koja se prevenira ovom vakcinom ili ljudi koji imaju neke kontakte sa inostranstvom i koji su na neki način upućeni u dobrobiti vakcinacije”, ističe epidemiološkinja Jelena Durić.
Inače, svaki Dom zdravlja je dužan da obavlja besplatnu vakcinaciju djece od 11 do 14 godina koja mu teritorijalno pripadaju.
Pozitivan primjer zemalja koje duže koriste HPV vakcinu
Prema riječima epidemiološkinje Jelene Durić, u zemljama u kojim vakcinacije dugo traje oboljevanje od karcinoma materice i genitalnih bradavica su smanjena na najmanji nivo.
“U zemljama kao što su Australija ili Novi Zeland visok obuhvat vakcinacijom doveo je do značajnog smanjenja obolijevanja i umiranja od raka grlića materice”, ističe Durić.
Pomenuta vakcina se u Republici Srpskoj primjenjuje od ove godine, a u ostatku svijeta se vakcinacija obavlja od 2006. godine.