TI BiH: Štetan i diskriminatorski zakon o neprofitnim organizacijama

Autor: Direkt Aktuelno Društvo
4 minuta čitanja

Transparency International u Bosni i Hercegovini (TI BiH) uputio je svim klubovima poslanika u Narodnoj skupštini Republike Srpske komentare na Nacrt Zakona o posebnom registru i javnosti rada neprofitnih organizacija koji je, na prijedlog Ministarstva pravde Republike Srpske, uvršten u dnevni red Pete redovne sjednice zakazane za 26.09.2023. godine.

Izvor: Transparency International u Bosni i Hercegovini (TI BiH) 

Prijedlog da se posebno reguliše rad samo jednog broja neprofitnih organizacija, osim što je diskriminatoran, nije u skladu sa Evropskom konvencijom o osnovnim ljudskim pravima i slobodama, Ustavom Republike Srpske i Bosne i Hercegovine, te zakonima o udruženjima i fondacijama i poreskom postupku Republike Srpske.

Zabrane  pojedinih aktivnosti, kao što su zagovaranje za unapređenje zakona i javnih politika, uvođenje dodatne obaveze označavanja materijala koje su rezultat rada ovih organizacija, te posebnih registara, uz korišćenje sintagmi kao što su „agenti stranog uticaja“, osim što su u svojoj prirodi nedemokratska su pravno diskutabilna, a suštinski nedovoljno jasna i neprecizno definisana, čime se stvara mogućnost stigmatizacije i zloupotrebe prilikom primjene. Takva rješenja imaju potencijal da stvore dodatni pritisak na slobodu govora, te služe kao uvod u otvorenu cenzuru i povod za zabranu rada nezavisnih organizacija, ali i slobodnih medija.

Nacrtom se takođe predviđaju postupci i mehanizmi koji su već definisani postojećim zakonima, kao što je uvođenje posebnog registra iako su oni već uspostavljeni, dok se finansijski izvještaji o radu podnose APIF-u jednom godišnje te su dostupni kako Poreskoj upravi tako i široj javnosti u Republici Srpskoj. Udruženja su već sada obavezna izvještavati nadležne organe, te se i prema važećim zakonima mogu podvrgnuti finansijskim i inspekcijskim kontrolama.

U tom kontekstu i obrazloženje svrhe donošenja ovog zakona nema nikakvo utemeljenje i navodi na zaključak da je cilj i svrha ovog zakona dodatno opterećenje rada udruženja, smanjenje prostora za rad, slobode govora, okupljanja i udruživanja, te sužavanje prostora za kritiku rada javne vlasti.

Izdvajanje organizacija koje se finansiraju iz inostranih izvora, uz propisivanje dodatnih ograničenja i sistema kontrole, vodi kršenju člana 14. Evropske konvencije, kao i Ustava BiH, kojima se garantuje uživanje prava i sloboda bez diskriminacije i omogućavanje zaštite i stvaranja uslova za jednako postupanje, zbog čega se ovakav Nacrt može posmatrati kao ne kao sredstvo poboljšanja ili dodatnog uređivanja oblasti rada civilnog društva, već kao namjeru vlasti u Republici Srpskoj da ograniče rad organizacijama koje kritikuju njihov rad.

U konačnici, predloženi Nacrt zakona ne sadrži odredbe o djelotvornim pravnim lijekovima, već u slučaju povrede odredbi zakona propisuje da se odmah zahtijeva zabrana obavljanja i rada.  Zabrana rada i raspuštanje kao mjere koje se poduzimaju kod manjih prekršaja, ali i druge odredbe iz ovog Nacrta, nisu predviđene za druge pravne subjekte i organizacije, kao što su organizacije koje dobijaju sredstva iz budžeta Vlade RS i jedinica lokalne samouprave, a koje su nerijetko usko povezane sa političkim strankama i njihovim funkcionerima, koji na taj način izvlače novac iz budžeta.

Ta činjenica, kao i nedorečenosti i mnoge manjkavosti ovog zakona nedvosmisleno ukazuju na diskriminatorsku prirodu ovog Nacrta i stvarnu namjeru ovog zakona: poslati jasnu poruku građanima da su udruženja građana neprijatelji i konačno rješenje višegodišnjih težnji vlasti u Republici Srpskoj da se kritika na sve načine uguši, pa čak i metodama svojstvenim totalitarnim režimima.

S obzirom na brojne primjedbe date na Nacrt ovog Zakona kao i neusaglašenost sa važećim zakonima i Ustavom Bosne i Hercegovine i Republike Srpske, međunarodnim konvencijama i preporukama relevantnih međunarodnih organizacija i tijela, te činjenicu da je ova oblast već regulisana Zakonom o udruženjima i fondacijama Republike Srpske, TI BiH poziva narodne poslanike da detaljno analiziraju dostavljene komentare te ovakav tekst Nacrta odbace.

Podijeli članak
Ostavite komentar

Komentariši

Vaša email adresa neće biti objavljivana. Neophodna polja su označena sa *

Skip to content